Dat wordt wennen zonder moeder

Gisteren - 31 augustus - gleed ze weg uit ons leven. Op deze foto, gemaakt in april 2007, kijkt ze nog wat ondeugend in de lens. In die maand gingen we ook nog samen naar de Keukenhof en genoot ze van het park en de bloemen.
Anna Vlaming-Harmsen werd geboren in 1924. Haar vader, werkzaam in de diamantindustrie, raakte in de crisistijd alles kwijt. 'De piano moest het huis uit' en hij werd tramchauffeur.
Prachtige verhalen kon ze vertellen over vroeger. Over de mislukte commerciele avonturen van haar broers en hoe haar vader daar weer geld bij inschoot. Over broer Louw Harmsen , gefusilleerd op Dolle Dinsdag 1944 in kamp Vught (mijn liefste broer).
Kort na de oorlog getrouwd volgde al na een paar jaar een echtscheiding. Voor mij en mijn twee zussen ging ze uit werken - schoonmaakster en werkster.
Terwijl ze stond te koken vertelde ze mij verhalen over de oorlog en vertelde over haar angst dat de koude oorlog de wereld in een nieuwe ramp zou storten.
Op straat gezet door een nieuwe 'liefde' bivakkeerden we als gezin bij 'Hulp voor onbehuisden' en kregen een woninkje in oud-Zuid. Daar begonnen we met een vuilnisbak als enig meubilair.
Maar ze sloeg er zich doorheen.
In 1958 trouwde ze met Henk Vlaming. Ons gezin werd met twee 'nakomertjes' uitgebreid. Ik ging al in de verpleging toen de jongste werd geboren.
In 1968 trouwde ik met Betsie en ze sloot haar schoondochter vanaf het begin in haar hart. Tot het laatst stond haar foto op tafel in de kleine seniorenwoning in de Staatsliedenbuurt.
Betsie naaide kleren voor haar en ging met haar op stap. Toen ze hulpbehoeftig werd vergezelde ze haar naar de kapper, het ziekenhuis en regelde haar financiën. Dankzij Anita en Anna - en de thuiszorg - kon 'Gompie' op zichzelf blijven wonen, ook al gaf dat de laatste jaren wel reden tot extra bezorgdheid. "Doe uw alarm nu om, Ma, als u weer valt dan kan er tenminste hulp komen!' Langzaam maar zeker doofde het kaarsje de laatste maanden.
Gistermorgen hebben we (zus Anita, dochter Anna en ik) haar voor het laatst gewassen en in haar verjaardagskleren gekleed. Drie generaties gebogen over die kleine vrouw die zo eigenzinnig en vaak ook vol grapjes ons leven kleur heeft gegeven.
Als we straks afscheid nemen zal ze niet meer zeggen: 'Pas je goed op jezelf, jongen'. En wij ons maar zorgen maken of zij wel goed op zichzelf paste. Dat hoeft nu niet meer, dat wordt wel wennen.